16. Nov.2021 نظامی گنجوی در شهر تاشکند

تندیس نظامی گنجوی در شهر تاشک جمهوری آذربایجان کاشی‌نوشته‌های حاوی اشعار نظامی گنجوی در مقبره او را برچیده است. عباس عراقچی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، روز دوشنبه، ۲۸ مردادماه، طی کنفرانس خبری خود درباره جمع‌آوری این کاشی‌نوشته‌ها گفت که «صحت و سقم این خبر جای تردید دارد، شاید مرمت بنا مدنظر است». به گفته آقای عراقچی، در صورت صحت خبر جایگزینی کتیبه‌ها این امر «جای تاسف بسیار خواهد بود. مسلم است که چنین اقدامی نمی‌تواند تغییری در هویت تاریخی و فرهنگی نظامی گنجوی ایجاد کند.» با این حال سامر پیش‌نماززاده، معاون رئیس مرکز علوم شهر گنجه، وابسته به آکادمی علوم آذربایجان، در گفت‌وگو با رادیوفردا موضوع حذف اشعار فارسی‌زبان از مقبره نظامی گنجوی را تایید می‌کند. موضوع «هویت» و وطن نظامی گنجوی همواره میان ایران و جمهوری آذربایجان از حساسیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. ایران نظامی را شاعری ایرانی می‌خواند و جمهوری آذربایجان می‌گوید که اگرچه اشعار وی به فارسی نوشته شده، اما ملیت وی آذربایجانی است. آقای عراقچی درباره هویت نظامی گفت که بزرگان حوزه شعر و ادب بزرگ‌تر از آن هستند که شان و مقام آن‌ها را «اسیر جغرافیای امروز بکنیم». «نظامی گنجوی میراث مشترک مردم ایران و جمهوری آذربایجان بوده و از نظر ما این شاعر بزرگ نه تنها به مردم ایران و مردم جمهوری آذربایجان، بلکه به همه جهانیان تعلق داشته و میراث مشترک بشریت است که بایستی در حفظ آن همگی کوشش کنیم.» مقبره این شاعر نامدار در شهر گنجه جمهوری آذربایجان قرار دارد. رسانه‌ها و برخی از فعالان حوزه ادبیات و تاریخ ایران همواره دولت باکو را به تلاش برای «جعل هویت» نظامی گنجوی و معرفی او به عنوان شاعری آذربایجانی متهم می‌کنند، اتهاماتی که در رسانه‌های آذربایجان و ترکیه نیز علیه دولت و اندیشمندان حوزه ادبیات ایران کماکان منتشر می‌شود. آقای پیش‌نماززاده می‌گوید که کاشی‌نوشته‌های مذکور به زبان فارسی حدود ۱۵ سال پیش از طرف یک ایرانی در مقبره تعبیه شده است، یعنی از طرف ایران اهدا شده بود و این کاشی‌ها «ارزش و قدمت تاریخی ندارد». به گفته وی، این کاشی‌ها حاوی چهار بیت در نعت پیامبر اسلام بوده است. چهار بیت یاد شده از فصل دوم منظومه لیلی و مجنون نظامی گنجوی در ستایش پیامبر اسلام برگرفته شده است. معاون رئیس مرکز علوم گنجه می‌گوید که با پیشنهاد ائلمار ولی‌یف، شهردار گنجه، همین اشعار توسط خلیل یوسفلی، پژوهشگر اشعار نظامی، به زبان ترکی ترجمه شده و به تایید بخش شرق‌شناسی آکادمی علوم آذربایجان نیز رسیده است. به گفته وی، اشعار جدید با الفبای قدیم آذربایجان (الفبای عربی) نوشته شده است و قرار است به جای کاشی‌های قبلی تعبیه شود. وی گفت که مهمان‌های خارجی که به مقبره نظامی می‌آیند، با دیدن کاشی‌نوشته‌های یاد شده به زبان فارسی تصور می‌کنند که ملیت وی فارس بوده، در حالی که «ملیت وی آذربایجانی و موطن وی شهر گنجه است». پیش‌نماززاده می‌گوید که برخی از فعالان حوزه هنر و تاریخ ایران اصالت نظامی را شهر قم معرفی می‌کنند و سعی دارند که هویت وی را جعل کنند. اشاره وی به تاکید برخی‌ها بر این بیت نظامی در اقبال‌نامه است که می‌گوید: چو دُر گرچه در بحر گنجه گُمم ولی از قُهِسْتانِ شهر قمم وی گفت که به همین دلیل چهار بیت یاد شده به ترکی ترجمه شده و همچنین چهار شعر دیگر نظامی که درباره موطن خود، یعنی شهر گنجه، سروده است نیز ترجمه و در دیوار مقبره تعبیه شده است تا در معرض دید قرار بگیرد. به گفته وی، تا ۱۵ سال قبل هیچ کاشی‌نوشته‌ای در دیوار داخلی مقبره وجود نداشته است و نباید برچیدن این کاشی‌ها حساسیتی ایجاد کند. در همین زمینه وزیر ارشاد هم سانسور «خسرو و شیرین» را تکذیب کرد https://www.radiofarda.com/a/f2-iran-poet-nezami-ganjavi-mausoleum-wall-taken-off-persian/25082165.html کامبیز درم‌بخشوب‌سایت، بر اساس مقررات کپی‌رایت، برای رادیو فردا محفوظ است. XS  مایل به دریافت اعلان گزارش‌های خبری مهم وب‌سایت رادیو فردا هستید؟ https://www.radiofarda.com/a/f2-iran-poet-nezami-ganjavi-mausoleum-wall-taken-off-persian/25082165.html

Vartanian